Austro-Węgry

Czyli wojska madziarskie zachowywaly się w Galicji jak wojska okupacyjne na obcym terytorium: zniszczyć, zabrać (ukraść), zastraszyć, powiesić.

Kurcze, polszczyzna nie zna tego rozróżnienia (lub o nim zapomniała), ale skoro mowa o pożońskim korpusie, to należałoby pisać: wojska uherskie...

Uherskie tlumaczą jako wegierskie: np nazwa miasta na Morawach Uherské Hradiště (Ungarisch Hradisch , Magyarhradis)

Tak, ale w czeskim i słowackim było się rozróżnienie: Madziarzy jako etniczni Węgrzy, naród w sensie etnicznym i Uhry (Uhrzy) jako należący do państwa węgierskiego, obywatele, naród w znaczeniu politycznym (czyli także Słowacy, Rumuni, Sasi, Rusini...). Stąd Hradiště jest Uherskie, nie Madziarskie.
Obawiam się, że smutne wspomnienia o węgierskich żołnierzach w sporym stopniu dotyczą właśnie politycznych, nie etnicznych Węgrów.

Trotta pisze: ↑

09 wrz 2022, 17:00

Tak, ale w czeskim i słowackim było się rozróżnienie: Madziarzy jako etniczni Węgrzy, naród w sensie etnicznym i Uhry (Uhrzy) jako należący do państwa węgierskiego, obywatele, naród w znaczeniu politycznym (czyli także Słowacy, Rumuni, Sasi, Rusini...). Stąd Hradiště jest Uherskie, nie Madziarskie.
Obawiam się, że smutne wspomnienia o węgierskich żołnierzach w sporym stopniu dotyczą właśnie politycznych, nie etnicznych Węgrów.

Bardzo słuszna i nie tak oczywista uwaga, jak na to wychodzi. Mundur węgierski był mundurem węgierskim - to fakt; skąd można było wiedzieć, czy świnię kradnie Słowak, Rumun etc., czy prawdziwy Madziar. Kolejny fakt, to że polszczyzna nie rozróżnia tych etnonimów, aczkolwiek, nawiązując do:

Tatra pisze: ↑

09 wrz 2022, 16:07

Uherskie tlumaczą jako wegierskie: np nazwa miasta na Morawach Uherské Hradiště (Ungarisch Hradisch , Magyarhradis)

wypada przypomnieć, że w polskich nazwach geograficznych w Beskidach "uherskość" występuje parę razy (najbardziej znane, to oczywiście Uherce Mineralne).
W tekstach ukraińskich, zwłaszcza folklorystycznych, stale pojawiają się wymiennie określenia "madziarski" i "uherski". Jednak w tekstach literackich, dotyczących Wielkiej Wojny, są już wyłącznie "Madziarzy".
Skąd, Trotto, zawężenie Twoich sugestii do korpusu pożońskiego?

Jeżeli Madziar będący dowódcą pułku tolerował bezprawie uherskich podkomendnych, to winą za te uczynki słusznie obciążeni zostali Madziarzy, gdyz mundur był madziarski, komenda (dowództwo i mowa) madziarska. Gdyby żołnierze rozmawiali po slowacku, to pewnie chlop galicyjski by ich zrozumiał i być może coś wynegocjował w sprawie niszczonego zboża.

Analogicznie bylo w Prusach Wschodnich w 1945 - większość żołnierzy gwałcących. mordujących, kradnacych było etnicznymi Azjatami, ale dowodzili etniczni Rosjanie, rozkazy wydawano po rosyjsku, etc. Dlatego Niemcy bali się i nadal boją się ,,"Ruskich", a nie Uzbeków, Buriatów, czy kogo tam jeszcze.

Tatra pisze: ↑

10 wrz 2022, 07:58

Analogicznie bylo w Prusach Wschodnich w 1945 - większość żołnierzy gwałcących. mordujących, kradnacych było etnicznymi Azjatami, ale dowodzili etniczni Rosjanie, rozkazy wydawano po rosyjsku, etc. Dlatego Niemcy bali się i nadal boją się ,,"Ruskich", a nie Uzbeków, Buriatów, czy kogo tam jeszcze.

Ciekawe obwód Baranowicki? I Azjaci gwałcili. Prusy Wschodnie to 2 i 3 front Białoruski..... Gratulacje genialnego wywodu. W Newsweeku czy Polityce pisali?

Incubus pisze: ↑

09 wrz 2022, 19:25

Skąd, Trotto, zawężenie Twoich sugestii do korpusu pożońskiego?

Wyżej znalazły się zapiski z okolic Tarnobrzega, a tamtędy właśnie V Korpus się cofał.

Po wtóre - do dziś zastanawiam się, pacyfikację której wsi na Lubelszczyźnie opisał feldkurat Tiso... Słowacy, zajmujący się uherskimi pułkami (pożońskim, trenczeńskim) uważają, że to była najpewniej Polichna, ja mam wątpliwości...

Zastanawiało mnie, na ile uczynki, przypisywane Węgrom etnicznym mogły być autorstwa Węgrów w sensie państwowej przynależności. Nie było natomiast moim zamiarem sugerowanie, że V Korpus jakoś wyróżniał się tymi ekscesami, po prostu znane mi relacje dość często dotyczą właśnie tego związku operacyjnego.

Trotta pisze: ↑

11 wrz 2022, 19:01

Zastanawiało mnie, na ile uczynki, przypisywane Węgrom etnicznym mogły być autorstwa Węgrów w sensie państwowej przynależności.

Można by postawić kwestię odwrotnie: czy Węgrów, jako żołnierzy Królestwa Węgier w dualistycznym państwie, traktowano jako Madziarów, czy obywateli rzeczonego Królestwa [Uherców?]? Z drugiej strony wiemy, że nieprawości dopuszczały się zarówno wojska tak "austriackie", jak i "węgierskie", i zdecydowanie więcej jest poświadczonych w literaturze gwałtów sensu stricto, wyrządzonych przez "Madziarów", niż przez "Austriaków". Ci ostatni oskarżani są głównie o "zbrodnie sądowe". Zarówno w armii wspólnej, jak i w armii węgierskiej służyli nieraz żołnierze tej samej narodowości, jednak nacechowane emocjonalnie wypowiedzi świadków wydarzeń jednoznacznie "madziaryzują" problem gwałtów. Uprzedzając pewne kategoryczne głosy, informuję, iż nie jestem "madziarofobem", chodzi mi tylko o prawdę.